Η 12η Αυγούστου
Η 12η Αυγούστου δεν μπορεί παρά να είναι μια συναισθηματικά φορτισμένη ημέρα για τα νησιά της Ζακύνθου και της Κεφαλονιάς, καθώς μέσα σε λίγες στιγμές ο ποτέ ρομαντικός και πλούσιος πολιτισμός τους εξαφανίσθηκαν για πάντα. Ο σεισμός και οι συνεχόμενοι μετασεισμοί γκρέμισαν όλα τα σπίτια του Αιγιαλού, αφαιρώντας την ζωή από εκατοντάδες ανθρώπους. Ωστόσο, η πυρκαγιές που ξεπήδησαν μέσα από τα χαλάσματα προκάλεσαν έναν πραγματικό Αρμαγεδώνα. Εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία και έγγραφα από το αρκίβιο, χιλιάδες έργα ζωγραφικής ανεκτίμητης συναισθηματικής και πολιτισμικής αξίας και κάθε οικιακό και εκκλησιαστικό υλικό αγαθό που συνέδεε το νησί με ένα ηρωικό και φλογώδη παρελθόν, έγιναν κόκκοι στάχτης στον αέρα.
Θα μπορούσε, όμως, να πει κανείς ότι η συνειδητοποίηση του χαμού συνανθρώπων και περιουσιών μέσα σε λίγα λεπτά αποτέλεσε την πραγματική ανθρώπινη τραγωδία. Μεγαλώνοντας στην Ζάκυνθο οι αναφορές στον σεισμό αποτελούν πάντα μέρος των συζητήσεων και των σκέψεων. Ωστόσο, όταν ξεκίνησα να εργάζομαι ως ερευνήτρια στο Istorima κλήθηκα να πάρω συνεντεύξεις, βιωματικές κατά κύριο λόγο, από ζακυνθινούς κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας. Τότε αντιλήφθηκα ότι οι σεισμοί του 53’ δεν ήταν μόνο βαθιά χαραγμένοι στην μνήμη των ντόπιων, αφού κανένας από τους συνεντευξιαζόμενους δεν παρέλειψε από την αφήγηση ζωής τους, το κεφάλαιο του σεισμού. Αλλά αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικότητας τους. Όλοι περιγράφουν με γλαφυρότητα τις στιγμές που έζησαν τον Αύγουστο του 1953, όμως δεν σταματούν εκεί, αναφέρονται και στη συνέχεια. Συνήθως παραλείπουμε στις αναφορές μας στον σεισμό να αναφερθούμε στα γεγονότα που ακολούθησαν τον σεισμό. Χιλιάδες άστεγοι, οι οποίοι ως επί το πλείστον αναζήτησαν ένα καλύτερο μέρος σε άλλες πόλεις της Ελλάδος, συνεχόμενες φυσικές καταστροφές καθώς τους σεισμούς διαδέχθηκε μια σειρά από καταιγίδες που κατέστρεφε τα παραπήγματα των σεισμόπληκτων και μηδενικές προοπτικές εργασιακής αποκατάστασης σε μια κοινωνία σε πλήρη αποσύνθεση.
Με αφορμή λοιπόν τα 70 χρόνια από τους σεισμούς του 1953, θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο που μνημονεύουμε την επέτειο. Η 12η Αυγούστου είναι χωρίς αντίρρηση η ημέρα καταστροφής του ζακυνθινού παρελθόντος. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, η ημέρα αυτή μνημονεύται σαν το τέλος μια εποχής δίχως προοπτικές για το ξεκίνημα μιας καινούργιας. Ο χαμός του πολιτισμικού μας παρελθόντος και ο πόνος των συντοπιτών μας, θα πρέπει να αποτελέσουν το έναυσμα για αναδημιουργία Υπάρχουν ακόμη οι δυνάμεις για ένα μέλλον που θα τιμά το παρελθόν, δίχως να το αντιγράφει, και οφείλουμε να τις βάλουμε σε λειτουργία. Δεν το οφείλουμε στο παρελθόν, το οφείλουμε στο μέλλον.